Ταξίδι κυριολεκτικό – Ταξίδι μεταφορικό

Πέρασαν κιόλας αρκετοί μήνες από τότε που επέστρεψα από το Manjushri Kadampa Meditation Center. Το να βρεθώ σε έναν Βουδιστικό κέντρο διαλογισμού, παρέα με ασκούμενους Βουδιστές μοναχούς, και εθελοντές από όλο τον κόσμο, είναι ομολογουμένως μια εμπειρία, που δεν είχα επαναλάβει στο παρελθόν, και που τελικά στάθηκε ικανή να αλλάξει την οπτική μου σε πολλά πράγματα.

Κάπου στο βορρά της Αγγλίας, σε μια περιοχή που από πολλούς θεωρείται η ομορφότερη της Γηραιάς Αλβιώνας, στο Lake District, βρίσκεται μια όαση ηρεμίας και ασφάλειας, σε μια δομημένη και ζωντανή κοινότητα, η οποία βασίζεται στις Βουδιστικές αρχές της αγάπης, της καλοσύνης, και του σεβασμού, όχι μόνο απέναντι στο συνάνθρωπο, αλλά και σε κάθε έμβιο ον αυτού του πλανήτη.

Η ιδέα του να γνωρίσω ένα περιβάλλον σαν αυτό, το οποίο εν γένη απέχει από τα δικά μου πιστεύω, γεννήθηκε όταν ένας καλός φίλος, ο οποίος έχει ασπαστεί το Βουδισμό, εγκαταστάθηκε στο Manjushri, ώστε να ολοκληρώσει τις Βουδιστικές του σπουδές. Η πρόσκληση ήταν ανοιχτή, οι φωτογραφίες δελεαστικές, και οι αφηγήσεις άκρως ξεσηκωτικές. Έτσι, η περιέργεια που με διακατέχει υπερνίκησε, κι ενάμιση χρόνο μετά, με μια βαλίτσα στο χέρι, ξεκίνησα για το ταξίδι στο άγνωστο.

Manjushri

Το πρώτο πράγμα που συναντά κανείς φτάνοντας στο Ulverston, ένα γραφικό χωριό της επαρχίας Cumbria, είναι μια κοινότητα εμφανώς καλοβαλμένων κατοίκων, που έχουν την περίεργη συνήθεια, όταν σε συναντούν, να σε χαιρετούν και να σε καλημερίζουν. Λίγα μόλις λεπτά αναμονής, μέχρι να πάρεις το μέσο που θα σε μεταφέρει στο κέντρο, αρκούν για να καταλάβεις, ότι σε αυτή την Αγγλική επαρχία τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά.

Με φόντο το γνωστό γκριζωπό Αγγλικό τοπίο, που και που, βλέπεις να ξεπροβάλει μια φιγούρα με  κοντοκουρεμένο μαλλί, και με βυσσινί ενδυμασία, το χρώμα – σύμβολο του διαλογισμού, που μοιάζει με χρωματιστή πινελιά, σε πλάνο ασπρόμαυρης ταινίας. Το παράδοξο αυτής της εικόνας του Βουδιστή μοναχού ή μοναχής, στο τόσο τυπικά Αγγλικό σκηνικό, κρατάει τόσο λίγο, όσο και η διαδρομή μέχρι να φτάσεις στο κέντρο.

Φτάνοντας στο περίβολο της έκτασης που καλύπτει το Manjushri, ξεπροβάλει σιγά σιγά ένα μεγαλειώδες, ιστορικό, γοτθικό κτίριο, που μοιάζει βγαλμένο από μυθιστόρημα των αδερφών Bronde. Στα λίγα δευτερόλεπτα που χρειάζεται ο εγκέφαλος να αναρωτηθεί, “καλά είναι δυνατόν, εγώ εδώ θα μένω;”, η “έκρηξη” των ανθρώπων, έρχεται να σε αποτελειώσει.

Άντρες, γυναίκες, παιδιά, τα κατοικίδια τους, μοναχοί και μοναχές, από όλες τις γωνιές του κόσμου, όλων των πιθανών ηλικιών, χρωμάτων και καταβολών,  ξεχύνονται από παντού, προς όλες τις κατευθύνσεις. Σύντομα θα συνειδητοποιήσεις, πως πρόκειται για μια τυπική ημέρα στο Manjushri.

Γιατί βρίσκεται όμως όλος αυτός ο λαός εδώ; Τι είναι το Manjushri; Για να το απαντήσουμε αυτό, θα μεταφερθούμε λίγες δεκαετίες πριν, τότε που ένας Θιβετιανός μοναχός, καταξιωμένος δάσκαλος στα πέρατα του κόσμου, αποφάσισε να έρθει στη Δύση και να διδάξει το Βουδισμό. Σκέφτηκε λοιπόν, πως εφόσον οι αρχές του Βουδισμού πρέπει να διέπουν τη καθημερινότητα ενός Βουδιστή, οι πρακτικές των Θιβετιανών μοναστηριών, και των κοινοτήτων που τα περιβάλλουν, και που η καθημερινότητα τους καθορίζεται από τα ίδια τα μοναστήρια, είναι αδύνατον να ακολουθηθούν στη Δύση.

Έτσι, ο Geshe Kelsang Gyatso, αφιερώθηκε στη διάδοση της Θιβετιανής παράδοσης της νέας Kadampa, στο δυτικό κόσμο. Προσάρμοσε τις αρχές του Θιβετιανού Βουδισμού, στη ζωή και τη καθημερινότητα του δυτικού ανθρώπου.  Η βάση του διαλογισμού, αλλά και η πρακτική του, παραμένουν οι ίδιες και αναλλοίωτες όπως εδώ και αιώνες, τα παραδείγματα όμως και οι εφαρμογές, αφορούν το τώρα.

This slideshow requires JavaScript.

Και επειδή ο διαλογισμός είναι το όχημα των αρχών του Βουδισμού, και της προσπάθειας του καθενός να γίνει καλύτερος άνθρωπος, για τον εαυτό του και για τους άλλους, σκέφτηκε ότι αυτό δεν θα έπρεπε να αφορά μόνο όσους έχουν ασπαστεί τον Βουδισμό, αλλά όλο τον κόσμο. Έτσι η παράδοση αυτή, μέσω του δασκάλου της, άνοιξε τις πόρτες και την αγκαλιά της, σε όποιον πιστό ή μη, θα ήθελε να ωφεληθεί από τη πρακτική του.

Το Manjushri λοιπόν, είναι η ναυαρχίδα αυτής της παράδοσης στη Δύση, που στο δυναμικό της υπάρχουν άλλα 1100 αντίστοιχα κέντρα διαλογισμού, τα οποία βρίσκονται σε 40 χώρες, και τα οποία επισκέπτονται εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως.

Conishead Priory

Το επιβλητικό κτήριο στο κέντρο μιας πανέμορφης έκτασης 70 εκταρίων, γνωστό και ως Conishead Priory, έχει ιστορία σχεδόν χιλίων ετών. Και όπως αρμόζει σε ένα τέτοιο κτήριο, πτυχές της ιστορίας του μοιάζουνε με ταινία. Η ίδρυση του χρονολογείται στα τέλη του 12ου αιώνα, όταν ένα τάγμα μοναχών του Αγίου Αυγουστίνου, έχτισε το αρχικό κτήριο, και το χρησιμοποίησε  ως νοσοκομείο για τους λεπρούς και αναξιοπαθούντες της περιοχής, ιδρύοντας μάλιστα και σχολείο για τα παιδιά τους.

Λίγα χρόνια μετά, το νοσοκομείο έγινε μοναστήρι, ενώ ακολούθησαν διαμάχες με άλλα τάγματα, ίντριγκες, βασιλικές αποφάσεις, δολοφονίες, και άλλα πολλά. Ο κύκλος αυτός της μοναστικής ζωής, έκλεισε απότομα, όταν τον 16ο αιώνα, το κτήριο επιτάχθηκε από τον βασιλιά, και οι μοναχοί βρέθηκαν στο δρόμο. Για κάποιο λόγο που μόνο ένας βασιλιάς μπορεί να γνωρίζει, άρχισε να κατεδαφίζει το κτήριο, και τμήματα του χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του Ulverston.

Αφού κορέστηκε αυτή η καταστροφική μανία, το Conishead Priory παραχωρήθηκε σε έναν ευγενή φεουδάρχη. Κάποιοι από τους απογόνους του υπήρξαν αδιάφοροι, κάποιοι όμως το φρόντισαν πολύ. Το 19ο αιώνα το κτήριο ήταν πλέον σε κακό χάλι. Ο τότε κληρονόμος, αποφάσισε αντί να το ανακαινίσει, να δαπανήσει μια ολόκληρη περιουσία, και να το χτίσει από την αρχή. Δυστυχώς ο ίδιος χρεοκόπησε και δεν το απόλαυσε, παρά μόνο για λίγα χρόνια.

Υπήρξε πολυτελές ξενοδοχείο με λουτρά, χώρος ανάρρωσης των ανθρακωρύχων, κατά τη περίοδο του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου έγινε νοσοκομείο, και μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε πάλι στα χέρια των ανθρακωρύχων, οι οποίοι τελικά και εγκατέλειψαν το 1972. Λίγα χρόνια μετά, το 1977 έγινε Βουδιστικό κέντρο σπουδών, και λίγο αργότερα, περιήλθε στην ιδιοκτησία αυτής της Βουδιστικής κοινότητας.

Με δικά τους χρήματα, και κυρίως με εθελοντική εργασία, ανέστησαν αυτό το πανέμορφο κτήριο, και πλέον ο καθένας έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να το επισκεφτεί, αλλά και να διαμείνει για όσο θέλει στους χώρους του.

Ο περίβολος

Τα εβδομήντα εκτάρια της έκτασης που περιβάλλουν το Manjushri, αποτελούν πόλο έλξης για επισκέπτες από όλη τη χώρα.  Συχνά θα συναντήσεις σχολεία με λιλιπούτειους μαθητές, φοιτητές, και ανθρώπους όλων των ηλικιών, να παίρνουν μέρος σε ξεναγήσεις, που πραγματοποιούνται στο κέντρο. Ο λόγος είναι ότι πέρα από το ότι το Conishead Priory είναι ένα ιστορικό κτήριο πολιτιστικής κληρονομιάς, ο τρόπος λειτουργίας της κοινότητας της νέας Kadampa, και οι αρχές που πρεσβεύει, θεωρούνται παραδειγματικές για τη σημερινή κοινωνία.

Πέρα από το επιβλητικό κτήριο, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει ειδυλλιακά μονοπάτια μέσα από τη δασώδη περιοχή που το περιβάλλει, με τα ενθύμια του παλιού μοναστηριού, να τραβούν τη προσοχή σε κάθε βήμα. Η βόλτα στη λίμνη, τα ρυάκια, και τους φροντισμένους κήπους, γίνεται πάντα με τη συνοδεία των μόνιμων κατοίκων του δάσους, που δεν είναι άλλοι από λογής λογής, τρισχαριτωμένα, παιχνιδιάρικα, και χνουδωτά τετράποδα.

This slideshow requires JavaScript.

Πριν καλά καλά το αντιληφθείς, ο δρόμος σε οδηγεί στην ακτή, και στο διαβόητο Morecambe Bay. Όποιος περιμένει να κάνει μια τυπική βόλτα δίπλα στη θάλασσα, πλανάται πλάνην οικτράν. Πλησιάζοντας στην ακτή, το κλίμα αλλάζει, και η βόλτα από ήρεμη, μετατρέπεται σε περιπετειώδη. Δυσοίωνες προειδοποιητικές πινακίδες ορθώνονται απειλητικά, και προμηνύουν κίνδυνο. Και έτσι από το τοπίο της απόλυτης ηρεμίας, με δυο δρασκελιές βρίσκεσαι αντιμέτωπος με τα τερτίπια της θάλασσας και τη κινούμενη άμμο.

Το φαινόμενο του παλιρροϊκού κύματος είναι τόσο έντονο, που αν βρεθείς την ώρα της άμπωτης, τα νερά της θάλασσας είναι χιλιόμετρα μακριά. Αν όμως περιμένεις λιγάκι για την πλημμυρίδα, όλη αυτή η έκταση που λίγα λεπτά πριν φάνταζε για στεριά, γίνεται θάλασσα πριν καλά – καλά το συνειδητοποιήσεις. Σε όλο αυτό έρχεται να προστεθεί και η κινούμενη άμμος, κι αλίμονο σε όποιον παραβεί τις προειδοποιήσεις. Στο Morecamb Bay, έχουν χαθεί πολλές ζωές.

This slideshow requires JavaScript.

Για να ξορκιστεί όμως το κακό του φονικού κόλπου, τα βήματα σας θα σας φέρουν μπροστά στο μέρος που θα πρωταγωνιστήσει στη βόλτα σας, το Βουδιστικό ναό, ή αν θέλετε, εκεί που χτυπάει η καρδιά του Manjushri. Βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το κεντρικό κτήριο, και πρόκειται πραγματικά για ένα “σχήμα οξύμωρο” αφού συγχρόνως βρίσκεται σε πλήρη αρμονία, αλλά και πλήρη αντίθεση με το υπόλοιπο τοπίο. Είναι ένα όμορφο, ζεστό, και εντυπωσιακό οικοδόμημα, που σε προσκαλεί να το εξερευνήσεις.

This slideshow requires JavaScript.

Πιστό στα πρότυπα ενός παραδοσιακού Βουδιστικού ναού, αποτελεί πηγή ηρεμίας, τόσο για το πιστό, όσο και για τον επισκέπτη. Ο ναός, όπως και οι περισσότεροι χώροι του Manjushri, είναι ανοιχτοί στο κοινό, και πέρα από τις διδασκαλίες, προσφέρει καθημερινά τη δυνατότητα συμμετοχής σε δωρεάν καθοδηγούμενους διαλογισμούς, για όποιον το θελήσει.

Η κοινότητα

This slideshow requires JavaScript.

Το συναίσθημα που κυριαρχεί κατά την είσοδο σου στο κεντρικό κτήριο, είναι αρχικά το δέος και ο θαυμασμός. Οι μεγαλοπρεπείς ξύλινες σκάλες που οδηγούν στους πάνω ορόφους, οι αψιδωτοί διάδρομοι, η μοναστηριακή τραπεζαρία, τα βιτρό, το κλασσικό γοτθικό ύφος του κτηρίου, που παραμένει αναλλοίωτο, είναι κάτι που συνήθως συναντάς σε μουσειακές συνθήκες. Έτσι ίσως για πρώτη φορά βρίσκεσαι σε αντίστοιχο περιβάλλον, που όμως σφύζει από ζωή.

Το Manjushri θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει, ως ένα μικρό χωριό. Το επιβλητικό κτήριο είναι αρκετά μεγάλο ώστε να προσφέρει στέγη σε έναν καθόλου ευκαταφρόνητο αριθμό ανθρώπων. Το κράμα αυτού του πληθυσμού, αποτελείται από μοναχούς, μαθητευόμενους και σπουδαστές, εθελοντές, επισκέπτες που το χρησιμοποιούν σαν πανσιόν, αλλά και ντόπιους που επωφελούνται από τις συμφέρουσες τιμές, και το κάνουν σπίτι τους.

This slideshow requires JavaScript.

Φυσικά για να για να διαμείνει κάποιος εκεί πρέπει να ακολουθήσει κάποιους κανόνες. Στη περίμετρο του κέντρου απαγορεύεται η κατανάλωση κρέατος, η κατανάλωση αλκοόλ, και το κάπνισμα. Βεβαίως, δεν απαγορεύεται κάποιος να τα κάνει όλα αυτά λίγα μέτρα πιο μακριά, έξω από την κεντρική είσοδο, εκτός δηλαδή της Βουδιστικής έκτασης.

Πρόκειται για μια αυτοδιαχειριζόμενη και αυτόνομη κοινότητα, με όλες τις δομές που θα έβρισκε κανείς σε έναν οργανισμό ή σε μια κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων και μικρών ¨επιχειρήσεων”, που αποτελούν πηγές εσόδων για το κέντρο. Κατάστημα, καφέ, φυτώρια, ένα art studio στο οποίο κατασκευάζονται αγάλματα τα οποία προορίζονται για να κοσμήσουν Βουδιστικούς ναούς και κέντρα παγκοσμίως, αλλά και κάποιες υπηρεσίες.

Εθελοντική εργασία

Στη διατήρηση αυτής της αυτόνομης λειτουργίας, νευραλγικό ρόλο παίζουν οι εθελοντές. Με αντάλλαγμα τη στέγη και τη διατροφή, οι εθελοντές εργάζονται σε κάποια από τα λειτουργικά τμήματα του κυρίως κτηρίου, όπως για παράδειγμα το housekeeping, ή το καφέ, αλλά και σε πιο εξειδικευμένα πόστα, όπως το art studio και οι digital υπηρεσίες.  Μεγάλο μέρος των εθελοντών είναι απλά περαστικοί, αλλά δεν είναι λίγοι αυτοί που παραμένουν για μεγάλο διάστημα.

Αυτή η συνεχής ροή ανθρώπων, σε συνδυασμό με τους αρκετά ελαστικούς κανόνες, σε ότι αφορά την κοσμικότητα των Βουδιστών μοναχών, συντελεί στο να επικρατεί μια χαλαρή, και φιλική ατμόσφαιρα, ενώ συγχρόνως δεν είναι καθόλου αυστηρή, ή καταπιεστική. Κάτω από αυτό το πρίσμα, κάποιος θα μπορούσε να παρομοιάσει την κοινωνική ζωή στο Majushri, με ένα πρόγραμμα Erasmus για όλες τις ηλικίες. Αν κάποιος λοιπόν θεωρήσει ότι ίσως η επίσκεψη στο Βουδιστικό κέντρο να είναι λίγο ανιαρή, θα διαψευστεί αμέσως.

Για τους περισσότερους από εμάς, που έχουμε ήδη βρεθεί να παλεύουμε στην αγορά εργασίας, το εργασιακό περιβάλλον αποτελεί άλλη μια πηγή έκπληξης.  Πέρα από το γεγονός ότι ο φόρτος εργασίας είναι σχετικά μικρός, αφού συνήθως υπάρχει μεγάλος αριθμός εθελοντών, αυτό που πραγματικά ξαφνιάζει είναι οι συνθήκες. Οι υπεύθυνοι του κέντρου έχουν μια αρχή. Ποτέ δεν θα ασκήσουν πίεση, ποτέ δεν θα επιπλήξουν, και πάντα θα αντιμετωπίσουν τον κάθε εργαζόμενο με περίσσεια καλοσύνη.

Η επιστροφή

This slideshow requires JavaScript.

Το διάστημα που πέρασα στο Manjushri Kadampa Meditation Center, ως εθελόντρια, ως φιλοξενούμενη, αλλά εκτάκτως και ως τραυματίας, υπήρξε για εμένα μια εποικοδομητική εμπειρία. Βρέθηκα σε ένα περιβάλλον, στο οποίο αρχές και αξίες τις οποίες θεωρώ σημαντικές, όπως η αγάπη, ο σεβασμός, και η συνεισφορά, εφαρμόζονται συνειδητά, αντικατοπτρίζοντας έτσι τη μικρογραφία μιας ιδανικής κοινωνίας.

Τα πιστεύω μου, δεν στάθηκαν ποτέ εμπόδιο, και κυρίως κανένας δεν προσπάθησε να τα αμφισβητήσει. Στο Manjushri Kadampa Meditation Center, ένιωσα σαν στο σπίτι μου, και η επιστροφή μου στο κέντρο και το αγαπημένο Art Studio, είναι απλά θέμα χρόνου.

Πληροφορίες

• Manjushri Kdampa Meditation Center – https://manjushri.org/
• Εθελοντική Εργασία – https://manjushri.org/volunteering-visits
• Ξενώνας – https://manjushri.org/plan-your-own-break